ارکان اقتصادی دولت صفوی

با تشکیل دولت صفوی و ایجاد یک قدرت سیاسی متمرکز، اوضاع سیاسی و اقتصادی ایران از ثبات نسبی برخوردار شد. اگرچه مردم مانند دوره های قبل به مشاغل کشاورزی، دامداری و تجارت مشغول بودند اما در دوره صفویه به ویژه با توجهی که پادشاهان از جمله شاه عباس اول به رونق اقتصاد داشتند، پیشرفت شایانی در این زمینه صورت گرفت.
در این مقاله به روش توصیفی و به شیوه مطالعات کتابخانه‌ای مهم‌ترین کانون‌های تجاری ایران در عصر صفوی، مورد بررسی قرار گرفته است.
کلید واژگان: صفوی، کشاورزی، دامداری، تجارت.

تجارت در دوران افشاریه و زندیه

اگرچه اقتصاد ایران در دوره صفویان در مقایسه با اقتصاد کشورهای متقدم سرمایه‌داری‌ در اروپا، اقتصادی معیشتی و عقب‌مانده محسوب می‌شد اما اقتصادی متکی به خود بود و بخش‌های کشاورزی، دامپروری و صنعت آن دقیقا منطبق با نیازمندی‌های جامعه‌ عمل می‌کرد. در آن زمان تجارت خارجی بخشی حاشیه‌ای از اقتصاد کشور بود، بنابراین‌ به عنوان مازاد تلقی می شد و مستقیم و غیرمستقیم بر شکوفایی اقتصاد جامعه اثر می‌گذاشت.
در قرن دهم هجری، مناسبات بازرگانی ایران و کشورهای اروپایی در سطح‌ محدودی گسترش یافت اما از قرن دوازدهم به بعد، رشد روابط کالا- پولی و بازرگانی‌ خارجی از شتاب بیشتری برخوردار شد؛ به نحوی که موجب گسترش شهرها و نزدیکی روابط روستا و شهر و به تبع آن، بسط بازار داخلی نیز امکان‌پذیر شد.
در همان قرن کشورهای اروپای غربی به ویژه انگلستان و هند به تدریج وارد مرحله‌ سرمایه‌داری شدند و آسیا، آفریقا و آمریکا به طور کلی به منبعی برای تراکم اولیه‌ سرمایه اروپا بدل گشتند. لیکن اگرچه روابط بازرگانی ایران و کشورهای اروپایی، به ویژه‌ هلند و انگلیس و تا اندازه‌ای فرانسه در قرن یازدهم و حتی قرن دوازدهم هجری قمری‌ (قرن هفده و هجده میلادی) افزایش بسیار یافت و شرکت‌های هند شرقی انگلیس و هلند در ایران امتیازاتی کسب کردند، با این همه، این امتیازات در ازای منافع سیاسی و اقتصادی اخذ شده از کشورهای اروپایی داده می‌شد و ورود کالاهای غربی هرگز به‌ مقداری نرسید که مانند قرن سیزدهم صنایع پیشه‌وری ایران را از میان بردارد و تولیدات‌ بومی را تحت تاثیر نوسانات سیاسی و اقتصادی قرار دهد. رقابت این شرکت‌ها با یکدیگر مانع تحقق خواست‌های آنها به زیان ایران بود. از این رو در این دوره، ایران به‌ یک کشور وابسته به نظام سرمایه‌داری تبدیل نشد. 

صادرات و واردات در دوران ساسانی

خستین عامل در توسعه‌ی اقتصاد ساسانی ، تسلّط بر خلیج‌فارس بود. به این منظور از زمان اردشیر یکم به بعد ، چندین بندر در دو سوی ایرانی و عربی خلیج‌فارس احداث شده بود. با این‌حال دلیل برپایی دژها و استحکامات در امتداد ساحل روشن نیست ، چون به دشواری می‌توان پذیرفت که ناوگان ساسانی در این دژها مستقر شده باشد. با این‌حال می‌توان پنداشت که به‌عنوان آسایشگاه یا انبار ، کاربرد داشته‌اند. منابع عربی می‌نویسند که در دوره‌ی ساسانی ایرانیان بر بنادر و سواحل دریا تسلّط داشته‌اند.

 در کارنامه‌ی اردشیر بابکان به وجود یکی از بندرها به‌نام « بُخت اردشیر » ( بوشهر کنونی ) اشاره شده که در کنار مدارک دیگر نشان‌دهنده‌ی اهمیّت خلیج‌فارس برای شاهان آغازین ساسانی است. اهمیّت این بندر چنان بود که بُخت اردشیر با جادّه‌ای به کازرون و شیراز وصل می‌شد و از آن راه کالاهای صادراتی به مناطق دیگر حمل می‌شدند.

 از سده‌ی ششم میلادی هدف ایرانیان فقط تسلّط بر خلیج‌فارس و دریای عرب نبوده ، بلکه به مناطق شرقی‌تر نیز نظر داشته‌اند و همین امر باعث کشمکش میان آن‌ها و امپراتوری روم شرقی شده است. ظاهراً ابریشم مهم‌ترین کالایی بوده که رومیان خواستار آن بوده‌اند و در کار تجّار ایرانی کارشکنی می‌کرده‌اند تا ابریشم و سایر کالاها را به بهایی ارزان‌تر تهیّه کنند. در مورد تجارت ساسانیان با چین نیز اطلاعاتی داریم زیرا کالاهای وارداتی چین نظیر ظروف صادراتی  سلسله‌ی تانگ در بندر سیراف پیدا شده‌اند. تجارت با چین از دو راه انجام می‌گرفت ، یکی از طریق جادّه‌ی مشهور ابریشم و دیگری از طریق دریا. شایان ذکر است که میزان داد و ستد از این دو راه تجارتی ، متفاوت بوده و مقدار آن به دوره‌ی زمانی ، بستگی داشته ‌است ؛ یعنی میزان داد و ستد در هیچ‌یک از دو راه ثابت نبوده و افت و خیز داشته است.

اقتصاد ساسانیان کماکان بر کشاورزی مبتنی بود تا بازرگانی، مغ هذا این عهد که مشخص پایان جهان باستانست، به یاری اداره‏ی دولتی در امور فرهنگی و سیاسی موفقیت هایی به دست آورد.

مدیریت اقتصاد در ایران باستان

● آشنایی با نظام مدیریت اداری داریوش

▪ مقدمه

تا کنون در مورد تاریخ ایران باستان، به ویژه دوره هخامنشیان، مطالب زیادی نگاشته شده است. در واقع وسعت و عظمت ایران در دوره هخامنشی، به ویژه در زمان کورش و داریوش، همواره موجب مباهات و افتخار ایرانیان بوده است. در این مقاله، نگارنده سعی کرده است از دیدگاه دیگری به امپراطوری هخامنشی توجه نماید: دیدگاه مدیریتی به واقع پرسیدنی است که امپراطوری بزرگی در حد و اندازه امپراطوری ایران، در زمان داریوش یا فرزند وی خشایارشا چگونه اداره می‌شد؟ آیا بکاربردن زور و سرنیزه برای اداره آن کافی بوده است یا آنان از مکانیزم‌های اداری و انسانی پیشرفته‌تری برای اداره امپراطوری استفاده می‌کرده‌اند. این مقاله نشان می‌دهد که حالت دوم درست است و نظام اداری داریوش به اندازه‌ای پیشرفته بوده است که حتی برخی جنبه‌های آن امروزه هم قابل استفاده است.

به واقع جای تعجب است که در نظام اداری داریوش در ۲۵۰۰ سال پیش، تمامی کارکنان دولت دارای شرح وظایف بوده و از یک نظام دستمزد طبقه بندی شده، پیروی می‌کردند.

بعضی از فرایندهای اداری، مانند: ماموریت، پرداخت، دریافت و تحویل کالا و ... با روش‌های مدرن امروزی تفاوت اساسی ندارند و در این فرایندها اغلب فرم‌هایی که ما امروزه استفاده می‌کنیم، مانند: فرم ماموریت، دستور صدور سند، رسید انبار، حواله انبار، دستور پرداخت و ... مورد استفاده قرار می‌گرفتند و از این راه کل جریان مالی و کالایی کشور زیرکنترل قرار داشت . ازسوی دیگر، استقرار یک نظام بازرسی سه سطحی در کشور درواقع جالب و خواندنی است و با نظام‌های پیشرفته امروزی برابری می‌کند .

در این مقاله سعی شده است به اختصار وضعیت سازماندهی و تشکیلات، مشاغل و دستمزدها، مالیات، انبارداری و خزانه داری، بازرسی و کنترل، و ارتباطات در دوره داریوش کبیر معرفی شود.

تا ذوق طراحی نباشد، نوآوری ایجاد نمی شود

علی انصاری: باید پیشگام نوآوری و فرهنگ­سازی باشیم

---

سیزدهمین مجمع عمومی بازارهای مبل و موبایل ایران 18 بهمن ماه 1395 با حضور مدیرعامل گروه سرمایه­گزاری تات، اعضای هیأت امناء بازار مبل ایران، مدیر مراکز تجاری گروه سرمایه­گزاری تات، مدیران واحدهای تجاری بازارهای مبل و موبایل ایران، دبیر و اعضای انجمن صنفی مبلمان و دکوراسیون و پیشکسوتان صنعت مبلمان در سالن همایش مجموعه بازار مبل ایران شماره 3 برگزار شد.

در ابتدای مراسم پس از تلاوت کلام الله مجید و پخش سرود ملی جمهوی اسلامی ایران به ترتیب عبدالحسین عباسی رئیس اتحادیه درودگران و مبل­سازان و نادعلی پیشکسوت صنعت مبلمان و حسن احمدیان رئیس اتحادیه صادرکنندگان مبلمان اداری به ایراد سخنرانی پرداختند.

احمدیان به وجود نمایشگاه­های دائمی در بازارهای مبل ایران و موبایل ایران اشاره کرد و گفت: تاکنون از هیأت­های تجاری مختلفی از آلمان، ایتالیا و ترکیه برای بازدید از این نمایشگاه­ها دعوت شده و همگی پس از بازدید، اذعان داشتند که در هیچ جای دنیا چنین نمایشگاه­هایی وجود ندارد. وی ادامه داد: جنس نمایشگا­ه­ها باید عوض شود و هدف از شرکت در نمایشگاه­ها نباید خرید و فروش باشد.

معرفی کتاب / تاریخ ایران باستان

محور اصلی “کتاب تاریخ ایران باستان” چگونگی به قدرت رسیدن کوروش و شرح حال به قدرت رسیدن شاهان هخامنشی است. در این کتاب از روابط ایران و یونان هم سخن به میان آمده و از تسخیر مناطق مختلف به دست شاهان هخامنشی هم بحث می کند. در جلد دوم هم از سلطنت اردشیر اول آغاز می شود با مرگ اسکندر به پایان می رسد.

بازار در ایران

بازار واژه‌ای فارسی است و ریشه آن در زبان پهلوی بهاچار به معنی مکان قیمت‌ها است

از نظر تاریخی، بازار به محلی اطلاق می‌شود که خریداران و فروشندگان برای مبادله کالا یا خدمات به آن مراجعه می‌کنند.

مجموعه بازار در ایران از دوران ساسانیان در شهرهایی که رونق بازرگانی داشتند شکل گرفت. بازار به عنوان نهادی اقتصادی اجتماعی استخوان‌بندی شهر و روستاهای بزرگ به شمار می‌رود.

هسته ابتدایی بیشتر بازارها در حوالی دروازه مهم شهر تشکیل شده و در امتداد مسیرهای اصلی گسترش و ادامه می‌یافت. شکل‌گیری بازار و نحوه توسعه و ساماندهی فضاها، به کارکرد و رشد اقتصادی آن بستگی داشته است.

تعامل و هماهنگی بین عناصر بازار همواره به پویایی بازار کمک می‌کند. عناصری چون راسته اصلی، راسته‌های فرعی، دالان، چهارسو (چهار سوق)، میدان و جلوخان را از فضاهای ارتباطی بازار به شمار می‌آیند.

علی انصاری: با ساماندهی تعرفه های صادرات و واردات مبلمان، توان رقابت با کشورهای پیشرفته ایجاد می شود

رئیس شورای ملی مبلمان کشور تاکید کرد: این صنعت در کشور از رشد و پیشرفت قابل توجهی برخوردار شده و ایران در مرحله خودکفایی از نظر کیفیت و توان رقابت قرار دارد.

---

آقای انصاری در مصاحبه اختصاصی با خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما، افزود: این صنعت، در سالهای اخیر 25 میلیون دلار صادرات داشته است و به خوبی اعتماد مصرف کنندگان داخلی را جلب کرده است و امیدواریم هموطنان از رونق تولیدات این صنعت بخوبی حمایت کنند.

وی افزود: اگر دولت هزینه های اداری تجارت این صنعت را کاهش دهد و تعرفه های واردات و صادرات را ساماندهی کند از توان رقابت در بازارهای جهانی با کشورهای پیشرفته هم برخوردار هستیم و از سطح کشورهای منطقه عبور کرده ایم.

انصاری افزود: دانش و فناوری و طراحی در صنعت مبلمان اداری پیشرفت خوبی دارد و امیدواریم دولت در اجرای سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی برای توسعه این صنعت اهتمام ویژه ای داشته باشد که زودبازده و پراشتغال هم هست.

رئیس شورای ملی مبلمان کشور در حاشیه نمایشگاه مبل اداری گفت: در حال حاضر همه نیازهای داخلی را تامین می کنیم و مهمترین دغدغه همه بازارها ایجاد اعتماد مردمی و حفظ آن است که امیدواریم شهروندان هم از این محصولات که در داخل کشور و با کیفیت برتر عرضه می شوند استقبال کنند و در نمایشگاه امسال هم بخوبی می توانیم این پیشرفتها را ببینیم.

وی افزود: واردات مبلمان اداری در این شرایط اصلا توصیه نمی شود و توجیه هم ندارد و نباید بازار داخلی را در اختیار دیگران قرار دهیم.

علی انصاری در دکو 2016؛ سند ملی صنف و صنعت مبلمان در حال تدوین است

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، علی انصاری در حاشیه نهمین همایش بین‌المللی مبلمان، دکوراسیون و صنایع وابسته (دکو) 2016 در جمع خبرنگاران افزود: در صنعت مبلمان مردم به مصرف کالای ایرانی روی آوردند و به خرید و مصرف مبلمان خارجی رغبت کمتری دارند. 

وی اضافه کرد: با حضور رقبای خارجی، تولید کنندگان ما پیشرفت می کنند اما این مردم هستند که متوجه می شوند که کدام کالا را بخرند. در این میان ما باید مراکز توزیع را مدرن کنیم و عرصه هایی در مراکز توزیع ایجاد کنیم که محل رقابت سالم میان تولیدکنندگان و توزیع کنندگان شناسنامه دار باشد تا مردم با اطمینان خاطر، کالای ایرانی را خریداری کنند.

علی انصاری: "کنفرانس دکو فرصت بازشناسی نیازها و باز تعریف توانمندی ها و تولید و تجارت ملی است"

به گزارش ایلنا ،رییس کمیسیون اقتصادی مجلس اظهار داشت: اکنون در کشور سه میلیون واحد صنفی وجود دارد که باعث می شود، موضوع اصلاح قانون کار برای حفظ منافع کارگران مطرح شود اما برخی آن را نادیده گرفتن حقوق کارگران تفسیر می کنند، که این مطلب با واقعیت تطبیق ندارد.

محمدرضا پورابراهیمی با اشاره به وضعیت صنعت مبلمان در کشور تصریح کرد: در خصوص این صنعت مشکلاتی در کشور وجود دارد اما باید توجه داشت که ظرفیتهای بالایی در این صنعت وجود دارد و می‌تواند باعث سطح بالای اشتغال و تولید ناخالص داخلی شود.

وی ادامه داد: تجدید نظر در بحث تعرفه‌ها می‌تواند به فعالیتهای مرتبط با حجم اشتغال کشور تاثیر زیادی داشته باشد.