برای جذب بچه‌ها به کتاب‌خواندن از حقه ادبی استفاده کردم
ه گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، ایران کشوری کهن با ادبیاتی غنی و ادیبان و بزرگانی است که شهره جهانیان هستند اما زندگینامه این ادیبان و مشاهیر، فعالیت‌ها، خدمات و آثارشان برای اغلب مخاطبان مخصوصا کودکان و نوجوانان ناشناخته است. اغلب کتاب‌هایی هم که در این زمینه وجود دارد برای کودکان جذاب و قابل فهم نیست و تعداد آثاری هم که بتواند با زبانی ساده و روان این بزرگان را کاملا به بچه‌ها معرفی کند، بسیار محدود است.
در این میان مجموعه «مشاهیر خندان» نوشته حمید عبداللهیان و تصویرگری سیدمیثم موسوی از آثاری است که به ذائقه بچه‌ها نزدیک است. عبداللهیان استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی است و توانسته در این مجموعه با استفاده از زبان طنز، مشاهیر ایرانی مانند ابوعلی سینا، فردوسی و ... را به‌گونه‌ای متفاوت برای بچه‌ها معرفی کند. نخستین جلد این مجموعه با عنوان «ابوعلی‌سینا» سال گذشته از سوی بخش کودک و نوجوان انتشارات مبتکران (میچکا) منتشر و به عنوان نامزد نهایی جایزه کتاب سال معرفی شد. «فردوسی» عنوان دومین جلد این مجموعه است که امسال منتشر شده و دارای اطلاعات جامع و کاملی درباره خالق «شاهنامه» است.
عبداللهیان درباره این مجموعه که از سوی انتشارات مبتکران منتشر شده، به ایبنا گفت: این مجموعه شامل 10 جلد کتاب درباره مشاهیر بزرگ ایرانی است که تا به‌حال دو عنوان از آن به نام‌های «ابوعلی‌سینا» و «فردوسی» منتشر شده، جلد سوم به نام «ابوریحان بیرونی» در دست چاپ است. درحال حاضر هم مشغول تالیف جلد چهارم به نام «رازی» هستم. و در جلدهای بعدی به مولوی، شیخ بهایی، سعدی، ملاصدرا و خیام می‌پردازم.
این نویسنده و مدرس ادبیات فارسی در دانشگاه، درباره اینکه چه عاملی سبب شده برای تالیف این مجموعه اقدام کند، توضیح داد: وقتی پسرم 10 ساله شد، می‌خواستم مشاهیر ایرانی را با زبان ساده به او معرفی کنم و به دنبال کتابی بودم که در این زمینه بتوانم از آن استفاده کنم اما هرچه گشتم نتوانستم کتابی بیابم که با زبان ساده و کودکانه ادیبان و بزرگان کشورمان را به بچه‌ها معرفی کند. اغلب کتاب‌هایی که در این زمینه وجود دارد، دارای مطالبی سخت و سنگین است و برای کودکان قابل فهم نیست.
عبداللهیان افزود: براین اساس تصمیم گرفتم مجموعه‌ای در این زمینه با زبان ساده و قابل فهم برای بچه‌ها بنویسم تا دستاوردهای علمی، فنی و هنری این بزرگان را معرفی کند و این افراد زنده و در ذهن بچه‌ها ماندگار شوند.
وی با بیان اینکه نوشتن هر کتاب یک‌سال طول کشیده، گفت: ابتدا باید تحقیق می‌کردم و کتاب‌های ایرانی و خارجی مختلفی که دیگران درباره شخص مورد نظر نوشته بودند را میخواندم. در ادامه کتاب‌هایی که خود او تالیف کرده بود را میخواندم و از بین آن‌ها متن 50 صفحه‌ای استخراج می‌کردم و آن را با زبان ساده و طنز به‌گونه‌ای می‌نوشتم که هم برای بچه‌ها قابل فهم باشد و هم جذاب. البته در پایان هر کتاب به فهرست منابعی که از آن‌ها استفاده شده، اشاره کرده‌ام.
به گفته وی، در این کتاب‌ها علاوه بر زندگینامه به دستاوردها و بررسی آثارش و توجه به ارتباطاتی که با جامعه‌اش داشته هم توجه شده است.
این نویسنده حوزه بزرگسال با بیان اینکه مجموعه «مشاهیر خندان» نخستین تجربه‌اش در حوزه کودک و نوجوان است و کتاب‌هایی که پیش از این نوشته در حوزه بزرگسالان بوده، گفت: با اینکه «مشاهیر خندان» نخستین تجربه‌ام در حوزه کودک و نوجوان است اما با استقبال قابل توجهی روبه‌رو شد و بازخوردهای خوبی از آن گرفتم. هیچکدام از کتاب‌هایی که برای بزرگسالان نوشتم جایزه نبرده اما نخستین جلد این مجموعه یعنی کتاب «ابوعلی‌سینا» کاندیدای نهایی جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی، کتاب سال سبک زندگی و برنده 4 لاک‌پشت پرنده شد و در طول یک‌سال به چاپ سوم رسید درحالی‌که هیچکدام از کتاب‌های من در حوزه بزرگسال، اینقدر موفقیت کسب نکرده است.
عبداللهیان درباره اینکه چرا در مقدمه کتاب، مرتب به بچه‌ها یادآوری می‌کند «کتاب خوب نیست» و «کتاب‌خواندن کار جذابی نیست» گفت: این یک حقه ادبی است؛ امروزه بچه‌ها رغبتی برای کتاب خواندن ندارند برای اینکه خودمان را با آن‌ها وفق دهیم و جذب‌شان کنیم، ما هم باید دو گام به سوی‌شان برداریم. براین اساس در این کتاب با استفاده از این حقه ادبی برای جذب بچه‌ها از شخصیتی استفاده کردم که از کتاب بیزار است و می‌خواهد کتاب‌های زیادی بخواند تا ثابت کند کتاب خوب نیست. اما در عمل می‌بینیم که از کتاب خواندن بیزار نیست و هرچه می‌گوید علاقه‌ای به کتاب خواندن ندارد اما کتاب می‌خواند.
وی در ادامه یادآوری کرد: به نظر من نسل جدید هم این‌گونه‌اند یعنی در کتاب خواندن تنبل نیستند اما انگیزه‌ای برای‌شان ایجاد نشده است. با استفاده از این روش بچه‌ها به مطالعه جذب می‌شوند. مثلا راوی داستان، می‌گوید: «مدیر مدرسه ما مدام از مفاخر گذشته می‌گوید و هی آن‌ها را توی سرمان می‌زند؛ از ابوعلی‌سینا و فردوسی گرفته تا ابوریحان و رازی و هزارتای دیگر. از بس شنیدیم که ما باید از این بزرگان بیاموزیم و دچار بطالت نشویم، کلافه شدم و آستین‌ها را بالا زدم تا درباره زندگی مشاهیر خسته‌کننده چیزهایی پیدا کنم. کار خیلی سختی بود؛ چون این‌بار باید توی کتاب‌ها سرک می‌کشیدم؛ ولی چاره‌ای نبود. باید تکلیفم را با مفاخر این سرزمین روشن می‌کردم.»
عبداللهیان با اشاره به اینکه نوشتن برای بچه‌ها یک هنر است، گفت: اینکه کسی بتواند موضوعی را به زبان ساده و قابل فهم برای کودکان بیان کند، کار سختی است و هر استاد دانشگاهی نمی‌تواند به این نثر برسد و به زبان بچه‌ها بنویسد. اما من این توانایی را داشتم و نوشتم. بعد از این کارهای بزرگسالانه را کمتر می‌کنم و بیشتر به تالیف برای کودکان و نوجوانان می‌پردازم چون احساس می‌کنم در این حوزه موفق‌ترم. طنزهای دیگری هم در حوزه کودک و نوجوان دارم که بعد از اتمام این مجموعه منتشر می‌کنم.
